door Nicolette | 21, mrt 2023 |
Waar kom jij je bed voor uit?
Een auto heeft een motor nodig om vooruit te komen. Wat jou als mens drijft, is dat wat je innerlijk in beweging brengt. Drijfveren zijn belangrijk voor de keuzes die je maakt, de koers die je wilt varen en de dingen die je graag doet.
Drijfveren zitten laag in de IJsberg*. Ze komen voort uit wat zinvol is voor jou. Je loopt ergens warm voor en dat kun je letterlijk zo voelen. Drijfveren gaan over essentiële onderwerpen zoals persoonlijke ontwikkeling, sociale verbinding en relaties of over de bijdrage die je levert aan de maatschappij.
Waarom wil je weten wat je drijft?
Als je gemotiveerd bent om iets te doen, dan kost het veel minder moeite dan wanneer je het met tegenzin doet. Dat is het verschil tussen willen en moeten. Moeten is dwang. Alsof je geen keuze hebt. Je herkent het aan taal: ‘Ik moet nog huiswerk maken.’ Of iets subtieler: ‘Ik moet vanmiddag even bij m’n ouders langs’ of ‘Ik moet eerst die klussen afmaken, dan kan ik daarna met het echte werk beginnen.’ Wat je met tegenzin doet kost energie.
Als je intrinsiek gemotiveerd bent doe je iets omdat je het zelf wilt. Het komt van binnenuit. Als je dingen doet die worden gevoed door je drijfveren, dan krijg je energie. Dus als je weet wat je drijft dan kun je daarop voortborduren. In je werk, in je relaties, in het dagelijks leven. Dat geeft richting en voldoening.
Vragen die helpen om je drijfveren te vinden
Behalve nuttig is het heel leuk om te onderzoeken wat jouw persoonlijke drijfveren zijn. Deze vragen helpen je daarbij. Je kunt ze gebruiken in een gesprek of een aantal antwoorden op papier zetten.
- Wat doe ik graag?
- Waar haal ik energie uit?
- Wat geeft vervulling?
- Waar word ik blij van?
- Wanneer voel ik innerlijke motivatie?
- Wat wil ik echt?
- Wat heeft zin?
- Wie inspireert mij?
Hoe ziet jouw leven eruit als je belangrijke drijfveren kunt verwezenlijken?
Zie je het voor je? Dan komt inspiratie tot uiting in het handelen. Je ziet aan je activiteiten wat je motiveert. Je doet wat je wil doen, het gaat je gemakkelijk af en je krijgt er energie van. Mensen willen bij je in de buurt zijn omdat je shining eyes hebt én je inspireert anderen hiermee.
Wat houdt je tegen?
Nu je weet wat je drijfveren zijn en wat je wilt doen is de vraag: Leef je het leven dat daaruit voort komt? Of is er nog iets dat je tegen houdt? Misschien draagt de omgeving niet bij aan wat belangrijk is voor jou. Wellicht moet je een andere werkplek zoeken of nieuwe mensen leren kennen. Het kan ook zijn dat je jezelf dwars zit met beperkende overtuigingen. Dan kun je (met hulp) je mindset veranderen of dapper door je angst heen gaan.
Waar loop jij warm voor?
Wat mij persoonlijk drijft en motiveert is ontwikkeling, zowel die van mijzelf als de ontwikkeling van anderen. Ik krijg energie als ik zie dat mensen leren en (kleine) stappen maken. Daarom ben ik coach geworden en ben ik goed in wat ik doe. Ik ervaar mijn werk als zinvol omdat ik kan bijdragen aan vooruitgang.
Ik ben benieuwd naar jouw drijfveren. Heb je daar zicht op? En hoe komt dat in het dagelijks leven tot uiting? Je mag hieronder een reactie achterlaten of mij een DM sturen.
*Wil je meer weten over drijfveren, de IJsberg en richting geven in je leven? Je kunt gratis deelnemen aan het webinar ‘3 Essentiële tools voor Persoonlijk Leiderschap’. Meld je direct aan
door Nicolette | 24, jan 2023 |
Het mooie van vriendschap vind ik de vrijheid van waaruit de band is ontstaan. Met familie ben je altijd verbonden, puur door de bloedband, door het DNA dat je deelt. Er is een lange familiegeschiedenis waar je hoe dan ook mee te maken hebt.
Met vrienden en andere geestverwanten is dat wezenlijk anders. Je bent in de kern vanuit vrije wil de verbinding aangegaan. Je hóeft niet in elkaars leven te zijn. Vanuit vrijheid en gelijkwaardigheid ga je met elkaar om. Je bent elkaar tegengekomen en hebt iets in de ander herkend. Er is iets gemeenschappelijks wat jullie aanspreekt. Tegelijk leidt ieder zijn eigen leven. Daarom vind ik vriendschappen zo interessant.
Het gebeurt geloof ik niet vaak dat mensen actief uit een vriendschap of vriendengroep stappen. Maar als je ervoor kiest, dan kan het wel. Je kunt een totaal ander leven gaan leiden, nieuwe mensen leren kennen, nieuwe vrienden maken. Vriendschappen kun je beëindigen. Familiebanden blijven altijd bestaan, ook als je het contact zou verbreken.
De speciale rol van vrienden
Terwijl jij het pad van je leven bewandelt, kom je allerlei beproevingen tegen. Je wordt getest, komt dilemma’s tegen, moet strijden voor je bestaan en raakt in de put (om er vervolgens beter uit te komen). En natuurlijk boek je ook successen. Iedereen gaat zo zijn eigen weg en onderweg hebben we talloze vluchtige ontmoetingen.
Vrienden komen op elkaars levenspad en gaan tijdelijk met elkaar meelopen. Hun paden lopen parallel, wijken weer uit en slingeren terug. Totdat ze een andere richting uitgaan. Vrienden zijn er om elkaar onderweg te helpen en te steunen. In films en verhalen wordt de held door vrienden bijgestaan om zijn missie te bereiken. Je hebt goede vrienden nodig, om je ambities waar te maken en doelen te bereiken. Echte vrienden halen het beste in elkaar naar boven.
Het zijn vrienden die je de mogelijkheid geven om nieuwe werelden te ontdekken. Ze nemen je mee en introduceren je bij onbekende groepen. Ze leren je over de gebruiken en manieren zodat je aansluiting vindt. Via vrienden kun je mensen ontmoeten die achteraf gezien belangrijk zijn voor het verloop van je leven.
Hoeveel echte vrienden kan een mens hebben?
Volgens onderzoek, uitgevoerd in de jaren ’90 door de Britse antropoloog Robin Dunbar, kunnen we maximaal 5 beste vrienden hebben. Daarnaast nog 10 goede vrienden. Meer kan ons brein niet aan. Wel kunnen we nog 35 kennissen en 100 contacten onderhouden. In totaal kom je op max 150 contacten.
Wat maakt een vriend een echte vriend? Het antwoord op deze vraag is persoonlijk. Voor mij heeft dat te maken met een combinatie van een aantal elementen. De eerste is de herkenning. Ik herken iets van mezelf in de ander, waardoor er een klik ontstaat. De tweede is de warmte of liefde. Ik zie iets in hem of haar wat ik waardeer. Ik heb iets over voor de ander en verwacht niet direct iets terug. Dat gaat samen met het derde element, de vrijheid. Echte vrienden zijn vrij. Ze beperken en claimen elkaar niet, maar gunnen elkaar alle ruimte. In de beste vriendschappen maakt het niet uit wie er als laatste heeft gebeld. Je kunt elkaar tijden niet zien. Als je de draad weer oppikt is het gewoon vertrouwd en goed. En tot slot is er humor. Er valt wat te lachen en dat heeft meestal te maken met het geploeter in het leven. Zelfspot relativeert. Nogmaals, dit is persoonlijk, misschien houd jij er andere criteria op na.
Mijn vrienden
Met mijn beste vrienden kan ik dingen bespreken zonder dat ik daar later op afgerekend wordt. Ik mag m’n twijfels hebben of juist dingen zeker weten en daar later weer op terugkomen. Mijn vrienden stellen vragen, zijn geïnteresseerd in wat mij beweegt en stellen hun oordeel uit. En als ik ze in verwarring heb gebracht dan hebben we het erover. Ik krijg ook kritische vragen en feedback, maar niet omdat zij het persé beter weten. We worden er beiden beter van.
Nu hoor ik je denken: dit klinkt allemaal wel heel erg mooi en ideaal. Moeten alle vrienden dan onvoorwaardelijk en 24/7 voor elkaar klaar staan? Nee, dat hoeft gelukkig niet. Het fijne van vrienden is dat niet één vriend aan al je verwachtingen en behoeften hoeft te voldoen. In liefdesrelaties heb je vette pech als er belangrijke waarden ontbreken. Bij vrienden maakt het niet uit. Met de ene vriend kan je lekker kletsen, met een andere vrienden heb je de grootste lol, ga je sporten of bespreek je diepe issues tot diep in de nacht. Dat is juist leuk. Ook (of juist) de andere, gewonere vriendschappen zijn waardevol.
Foute vrienden
En hoe zit dat met foute vrienden? Heel eenvoudig, foute vrienden bestaan niet. Mensen die misbruik van je maken of die je misleiden, zijn geen vrienden. Het zijn eerder verborgen vijanden. Misschien ben je afhankelijk geraakt van mensen die jou, om wat voor reden dan ook nodig hebben. Het voert nu te ver om hier diep op in te gaan. Mijn gouden regel luidt: als je dat stemmetje in je achterhoofd hoort zeggen dat je beter afscheid kunt nemen, dan kun je beter afscheid nemen. Punt.
Vrienden voor het leven?
Vriendschappen kunnen bijna een leven lang duren, maar de meeste vrienden lopen tijdelijk met elkaar mee. Vrienden komen en gaan. Op een gegeven moment lopen wegen uit elkaar en ben je eigenlijk niet meer van toegevoegde waarde voor elkaar. Is dat erg? Moet je vrienden blijven omdat je elkaar al heel lang kent en een verleden deelt? Ik denk juist van niet. Hoe cool is het dat je erachter komt dat je de beste tijd met elkaar hebt gehad, dat je al een tijdje niet meer dezelfde route loopt en vrijwillig ieder zijn eigen weg vervolgt. Meestal verwatert zo’n vriendschap, maar je kunt er ook een bewuste keuze in maken.
Koester je vrienden
Op jouw levenspad ben je op weg te worden wie je ten diepste bent. Vrienden dragen daaraan bij. Een vriend biedt ondersteuning en is een helper op die weg. Maar niet alleen dat. Een vriend ziet je, heeft aandacht en helpt je herinneren wie je bent als je zelf even het spoor bijster bent. Vrienden geven impliciet en expliciet feedback. Je zult je moeten verhouden tot de input die je krijgt. Dat geldt voor alle relaties, maar vrienden kies je uit. Zo ontwikkel je zelfkennis aan elkaar.
Korte video’s
Hoe maak ik het makkelijk? Vraag het je vrienden
Welk potentieel zie je in mij? Vraag het je vrienden
Bronnen en inspiratie
Voor de wetenschappelijke verantwoording van de cijfers over het aantal vrienden dat een mens kan hebben: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0378873316301095?via%3Dihub#bbib0055 Calling Dunbar’s Numbers
Anselm Grün schrijft in zijn boek ‘Boek van levenskunst’ over vriendschap en liefde. Op bladzijde 124 staat: ‘Het woord ‘vriendschap’ komt van het Oudhoogduitse begrip ‘frija’, dat zowel ‘vrij’ alsook ‘liefhebben’ (‘frijon’) betekent. In het begrip ‘vriendschap’ komen de woorden ‘vrijheid’ en ‘liefde’ samen.’
‘Het pad van de krijger’ van Lucas Estrella Schultz, is een geweldig boekje dat ik van een dierbare vriendin heb gekregen. Het 5e hoofdstukje heet ‘De krijger gaat op zoek naar de broeder’. Hieronder een citaat:
‘Met de broeder kun je het pad bereizen, gelijke naast gelijke. Wanneer hij vermoeid is, zul jij verder moeten roeien. Wanneer jij slaapt, zal hij de wacht moeten houden. Wanneer een van jullie valt, zal de ander hem op de been helpen. Wanneer de een ziek wordt, zal de ander zorgen dat hij beter wordt.
Langzaam maar zeker zal de band hechter worden, en er zal vreugde zijn in jullie hart wanneer jullie elkaar na een gevecht omhelzen. Jullie zullen het sacrale en het profane delen, zij aan zij staan in gebed en dronkenschap. Ieder met zijn eigen verhaal, zijn eigen liefde en behoeften, opgaand in zijn eigen leven. Maar te midden van alle beroering zul je denken aan je vriend, en dat zal je hart vertroosten.’
In ’Storytelling in 12 stappen’ beschrijft Mieke Bouma hoe vrienden een rol spelen bij het betreden van de Nieuwe Wereld door de held.
door Nicolette | 29, nov 2022 |
Dromen is belangrijk. Zo komt het nieuwe in de wereld. Wil je weten hoe je dromen en verbeeldingskracht op gang brengt? Ik geef je de do’s en don’ts en een gouden tip. Maar eerst mijn eigen droom.
Mijn droom
Ik droom van een festival voor Persoonlijk Leiderschap. Ik zie het helemaal voor me. Een grote, inspirerende creatieve ruimte met alleen maar leuke mensen. Ze staan bewust in het leven, zijn gek op ontwikkeling, willen op zichzelf reflecteren en leren, maar vooral een leuke dag!
Er heerst een creatieve sfeer en er is voor iedereen iets te doen. De ruimte is verdeeld in kleinere gebieden waar je in en uit kunt lopen. Je wordt aangesproken vanuit het denken, het voelen en het willen. Dat betekent dat je in je comfortzone mag blijven qua leerstijl, maar je mag ook iets totaal anders proberen dan je gewend bent.
Er zijn allerlei workshops waar je naartoe kunt. Er is vuur met een aambeeld waar je ijzer kunt smeden (als het heet is). Er is een plek waar je kunt kickboksen met ervaren trainers. Want het is mooi om in een veilige omgeving te ervaren wat je doet als je het moeilijk krijgt. En het geeft inzicht om je persoonlijke grenzen te leren kennen. We doen iets met drama, storytelling en striptekenen om het verhaal van je leven te verhelderen en wellicht iets bij te sturen.
Ik zie een ruimte voor me waar je onder leiding van een filosoof het gesprek voert over persoonlijk leiderschap. Want waar gaat dat nou eigenlijk over, in het echte leven? Ergens anders mag je meedoen met ‘Het waardenspel’ zodat je weet wat belangrijk voor je is. Om het visueel te maken kun je die waarden invullen op een persoonlijke poster van je eigen IJsberg. Ook andere inzichten kun je daarop kwijt. Je mag ‘m ook als kleurplaat gebruiken.
Natuurlijk is er lekker en gezond eten, heerlijk! Het is gezellig, mensen sluiten bij elkaar aan en delen ervaringen die ze in workshops hebben opgedaan. Ik zie alleen maar blije gezichten voor me. We eindigen de dag met een lekker dansfeest en we stoppen op het hoogtepunt zodat we de volgende dag nog fris zijn.
Dit is zo leuk. Ik weet ook al waar ik het wil doen (echt een te gekke plek), maar misschien zijn er nog betere locaties. Ik heb mensen op het oog die hele goede workshops kunnen geven en dj’s die super lekker draaien. Of het ook gaat gebeuren? Geen idee. Daar ben ik nog niet.
Waarom zou je dromen?
De bedoeling van dromen is dat je alles toelaat wat überhaupt zou kunnen. Je fantaseert over de ideale toekomst en over uitdagende ambities. Je laat alle mogelijkheden open zodat je, door je verbeelding geleid, op plekken komt waar je eerder nog niet bent geweest. Je ziet dingen voor je, zonder beperkingen en je voelt dat je er energie van krijgt. Door te dromen geef je het nieuwe een kans.
Daarna komt er een moment dat je een deel van de droom wilt concretiseren. Tegen die tijd ga je plannen maken, stepstones ontwerpen, contact leggen met mensen die iets kunnen betekenen en je gaat dingen uitproberen. Maar niet te snel. Eerst die droom. Wat zijn de do’s en don’ts om de creatieve droom-stroom op gang te brengen? We beginnen bij de dingen die je beter niet kunt doen. Dat maakt de weg vrij. Daarna krijg je tips die je helpen je verbeelding op gang te brengen en groots te dromen.
DON’TS
De ‘Ja maar – kaart’ spelen
Herken je dit? Je bent lekker aan het fantaseren over de toekomst. Er ontstaan mooie ideeën en je wordt helemaal blij. Plotseling stopt het want er plopt een bezwaar op. Een stemmetje zegt dingen als: ‘Ja leuk dit, maar dat is niet voor mij weggelegd. Ik heb het al zo vaak geprobeerd. Anderen vinden het niks. Laat maar, ik heb toestemming nodig en dat ga ik nooit krijgen.’ Je hebt de ‘Ja maar-kaart’ gespeeld en dat is dodelijk om ongegeneerd te kunnen dromen.
Meteen praktisch worden
Het is waar dat je er zonder actie niet komt. Maar als je te snel met praktische oplossingen komt sla je een belangrijk stuk over. Je hebt nog niet al het potentieel onderzocht. De oplossingen die meteen opkomen zijn vaak een herhaling van wat je eerder hebt gedaan. Dus voordat je de praktische weg inslaat, eerst expanderen in je dromen.
Ervanuit gaan dat je hele droom uit moet komen
Durven dromen en vooral groots dromen, daar zit een risico in. Hoe ga je ooit alles wat je verbeeldt uitvoeren? Dat lukt nooit toch? Misschien wel en misschien niet. Maar Dat hoeft ook niet en daar gaat het nu niet om. Er komen fases waarin je concreet gaat worden en keuzes maakt. Dan kun je putten uit alles wat jij hebt verbeeld.
Druk zetten
Het is lastig om te dromen, te verbeelden, inspiratie te laten opkomen als je stress hebt. Met te veel druk en prestatiedrang kom je in de overlevingsmodus terecht. Dan val je terug op reflexmatige reacties. Op oude patronen. En je wilt juist nieuwe mogelijkheden gaan zien.
DO’S
Creëer een speelveld
Je hebt ruimte nodig om te dromen. Vaak is die ruimte er niet, dus die moet je zelf creëren. Hoe je dat doet is heel persoonlijk. Het kan een fysieke ruimte zijn, met een tafel. Iets atelier-achtigs. Het kan ook een plek in de natuur zijn waar je naartoe gaat. Misschien heb je geen fysieke plek nodig en ben je overal in staat om een creatieve ruimte te creëren, in jezelf en om je heen.
Fantaseer er op los
Laat je verrassen door je eigen fantasie. Wat zou je doen als je onbeperkt geld of tijd had? Wat zou je doen als je geen gezin had? Wat doe je als je geen verantwoording hoeft af te leggen? Hoe ziet je werk eruit als je zelf de baas bent? Hoe ziet jouw wereld eruit als je alleen maar mensen om je heen hebt die jou steunen? Ga in je fantasie helemaal los. Je mag alle kanten op gaan. Dingen niet doen kan altijd nog.
Regel een parkeerplaats voor je bezwaren
Ik vind het fijn om bezwaren die langskomen een plek te gunnen. Helemaal vergeten lukt toch niet. In mijn coachingspraktijk beloof altijd wat we de bezwaren er later weer bij pakken. Dat stelt gerust. Grappig genoeg is daar meestal geen behoefte meer aan.
Je kunt een bezwaar in je verbeelding opzij zetten, in een parkeervak met een grote P in het midden. Of je neemt een parkeerboekje waarin je opschrijft waarom dingen niet kunnen. Het mag ook een hoek van je whiteboard zijn. Je kunt een soort garage maken van een doosje waar je briefjes met bezwaren in stopt. Zolang de doos dicht is mogen de bezwaren niet meedoen. Voor elke methode geldt: Zodra je een bewaar hebt geparkeerd keer je meteen terug naar waar je wel wilt zijn.
Stel jezelf de wondervraag
‘Stel je voor dat er een fee langskomt…?’ Begin met ontspanning. Ga een stukje wandelen of theedrinken met iemand met wie je lekker kunt brainstormen. Stel jezelf (of elkaar) de wonder-vraag: Vannacht lig je lekker in je bed te slapen. Er komt een toverfee langs en die tovert alle problemen en obstakels weg. Je wordt de volgende dag wakker en er is een miraculeus wonder gebeurd. Er zijn dingen veranderd die je voor onmogelijk had gehouden. Hoe ziet jouw wereld er dan uit?
GOUDEN TIP
Neem een rolmodel. Wie is jouw held, jouw leraar en gids op een specifiek gebied? Je kunt je laten inspireren door zo iemand. Je hoeft geen kopie te worden. Het kan een mooi voorbeeld zijn waaraan jij je kunt spiegelen.
Ik ben benieuwd naar jouw droom. Is er iets waar jij al jaren over fantaseert? Of begint er iets te borrelen nu je erover nadenkt? Laat het weten via een reactie.
Korte video’s
Durf te dromen
Verbeeld wat je niet wilt
door Nicolette | 1, nov 2022 |
Niemand ontkomt eraan, aan de uitdagingen die we op ons levenspad tegenkomen. We worden voortdurend op de proef gesteld doordat we te maken krijgen tegenslagen, grote veranderingen en crises. Het zijn uitdagingen die lichamelijk, mentaal, emotioneel en spiritueel impact kunnen hebben. Je raakt uit het lood geslagen, of je valt in een diepe put. Met veerkracht kom je weer terug.
Wat is veerkracht?
Je kunt veerkracht op verschillende manieren uitleggen. Van Dale geeft er twee betekenissen voor. De eerste is: ‘Vermogen om de vorige stand weer in te nemen, nadat iets ingedrukt, uitgerekt enz. is geweest.’ In deze betekenis gaat het over elasticiteit. Je ziet het voor je: een elastiek wordt uitgerekt en komt terug in z’n oorspronkelijke vorm. Het materiaal heeft als eigenschap dat het veerkracht bezit.
De tweede betekenis volgens Van Dale gaat over energie: ‘Herstellingsvermogen van iemands gestel of gemoed.’ Deze uitleg is van toepassing op mensen. Hier gaat het over het vermogen om te herstellen (wat impliceert dat er iets beschadigd is).
De Amerikaanse organisatie van psychologen (APA) zegt over de betekenis van veerkracht het volgende: ‘Veerkracht is het proces en resultaat van succesvol aanpassen aan moeilijke of uitdagende levenservaringen, met name door mentale, emotionele en gedragsflexibiliteit en aanpassing aan externe en interne eisen.’
Veerkracht bij mensen gaat dus over een proces met een resultaat. Ik vind het een troostrijke gedachte. Het is niet iets statisch, alsof je wel of niet met een eigenschap geboren bent. Het gaat over herstelvermogen, flexibiliteit en aanpassingsvermogen bij zware beproevingen in het leven. En het kost tijd.
En dan is er nog een spirituele betekenis. Het boekje ‘Het pad van de krijger’ is een gids van de spirituele filosofie van een Japanse krijger. Het bestaat uit 36 kleine hoofdstukjes ter ondersteuning bij de beproevingen die we allemaal op ons levenspad tegenkomen. Hoofdstuk 15 heet: ‘De krijger lijdt’ en beschrijft een fase waarin het leven je op een dood spoor heeft gebracht. Je bent hulpeloos verloren, ineengestort, alleen op de wereld. Je kunt niets anders doen dan je lijden te aanvaarden. En dan komt de hoopvolle tekst die mij zo aanspreekt:
‘Maar tijdens je zielenstrijd moet één ding ongeschonden blijven: de dunne rode draad die van boven naar beneden langs je ruggengraad loopt. Moge iets, een laatste restje zelfbewustzijn en waardigheid, daarin bewaard blijven. […] Je zult tijd nodig hebben om terug te keren. Het belangrijkste is dat je zult slagen. Wat er ook gebeurt, bewaar het vertrouwen in je ruggengraat. Je zult terugkeren.’
Bewaar het vertrouwen in je ruggengraat. Het vertrouwen. In je ruggengraat. Jouw ruggengraat. De ruggengraat die in de antroposofie symbool staat voor het hoger Ik. Voor dat wat je in je diepste kern bent. Het stuk van jezelf dat als rode draad in je leven zichtbaar wordt. En dan die laatste woorden: ‘Je zult terugkeren.’ Dat is veerkracht.
Voor mij komt hier zo veel samen. In elke biografie zitten momenten en fases die om veerkracht vragen. En hoe zwaar het ook is, de houvast die je hebt zit in jezelf, of eigenlijk, die ben je zelf. De rode draad verbindt gebeurtenissen, geeft houvast én ben je in wezen zelf.
Hoe vergroot je veerkracht?
Terug naar het dagelijks leven. Hoe zwaar je het ook hebt (gehad), hoe diep je er ook in zit, je kunt veerkrachtig terugkomen. Wat kun je concreet doen om je veerkracht verder te ontwikkelen?
- Heb vertrouwen in eigen kracht
Dat klinkt misschien makkelijker dan het is wanneer je in een klote situatie zit. Maar het kan wel. Juist op het moment dat je paniek voelt of hopeloos bent ga je met je aandacht naar binnen. Er zijn ankers die houvast geven. Je kunt je eigen waarden en je eigen waardigheid letterlijk voelen. Het is een kleine actie, in een stil moment. Je voelt: ‘Ik ben hier. Ik heb kracht. Die krachtbron gebruik ik niet om ergens tegenin te gaan, maar als bron om uit te putten.’
- Identificeer je niet met de tegenslag
Je bent niet de pijn, je hebt pijn. Je bent niet de ziekte, je hebt een ziekte. Identificeer je ook niet met je veranderde maatschappelijke status door een scheiding of faillissement. Je bent niet wat je overkomt. Je hebt er mee te dealen. Dat is wat anders.
- Wees bereid je aan te passen
Alles is voortdurend in verandering, of je dat nu wilt of niet. En je kunt onmogelijk op alle verandering voorbereid zijn. Er gebeuren onverwachte dingen die grote impact hebben op je leven. Dan moet je kunnen anticiperen. Bij veranderingen flexibel meebewegen en terugveren. De grote kunst is aanpassing met behoud van wie je ten diepste bent. Je geeft jezelf niet op.
- Verbind je met anderen
We zijn sociale wezens en kunnen niet zonder verbinding. In zware tijden is het vaak moeilijk om je echt te verbinden en je kwetsbaar op te stellen, maar het helpt wel om je draagkracht te vergroten. En andersom werkt het ook. Als jij er kunt zijn voor iemand anders help je ook jezelf verder.
- Leer het proces te zien
Niets is voor altijd. Zelfs de naarste periodes gaan voorbij. Het zijn onderdelen van een groter verhaal. Het leven als een voortdurende verandering zien helpt je om te relativeren. Je bekijkt het vanuit een ruimer perspectief. Misschien kun je zelfs uit de chaos iets nieuws laten ontstaan.
Tot slot
Kort samengevat lijkt veerkracht te gaan over aanpassingsvermogen in combinatie met een diepe verbinding met jezelf. Daardoor ben je in staat steeds terug te komen. De ene mens is er in aanleg beter in dan de ander. Maar ook voor het ontwikkelen en cultiveren van veerkracht geldt: oefening baart kunst. Hoe meer succes-ervaringen je opdoet, hoe beter je kunt omgaan met uitdagende situaties.
Korte video’s
Hoe ontwikkel je veerkracht?
Oefening veerkracht vergroten
Referenties
Van Dale handwoordenboek van hedendaags Nederlands
De Amerikaanse organisatie van psychologen (APA) www.apa.org/topics/resilience
Schultz, L. Estrella, Het pad van de krijger. 2000. Uitgeverij Elmar B.V., Rijswijk
