Wil je een carrière switch maken? Werk je aan een onderneming die 100% duurzaam moet worden? Ga je nu eindelijk een gezonde levensstijl zonder diëten (of roken, of alcohol) vasthouden? Of wil je meer vrije tijd om met je vrienden leuke dingen te kunnen doen? Het is allemaal belangrijk en ook jij hebt waarschijnlijk 10+ dingen die je wilt bereiken. Dat is meteen de valkuil want door te veel te willen wordt je aandacht verdeeld en blijft er van je goede ideeën in de praktijk niet veel over.
Je hebt geen tijd om alles tegelijk aan te pakken. Maar los daarvan, het helpt ook niet om je aandacht te verdelen over zo veel onderwerpen. Door die versnippering gaat je energie in verschillende dingen zitten, maar het zet niet door. Je begint ergens aan en binnen een paar weken merk je dat je niet veel verder bent gekomen. Daardoor zakt je motivatie weg. Dat is zonde.
Je hebt ambitie, wilt graag tijd en energie investeren om iets te bereiken, maar het moet wel een positief en blijvend resultaat opleveren. Iets wat bij je nieuwe normale leven gaat horen. Die echt leuke baan, wonen in een inspirerende omgeving, werken met gelijkgestemden of dagelijks bijdragen aan een betere wereld. Wat je wil is een blijvend resultaat.
Kies je ambitie
Wat helpt is focus. Kies één ding, één ambitie waarmee je aan de slag gaat. Neem de tijd om te onderzoeken wat die ene ambitie wordt. Misschien kun je een dag uittrekken om hier echt aandacht aan te besteden. Je begint met een wandeling, neemt een ontbijtje, legt je telefoon weg en je gaat ervoor zitten. Ik geef je 10 stappen waarmee je jouw persoonlijke ambitie kiest.
De kans is groot dat je meerder problemen hebt waar je iets aan wilt doen. En dat je moeilijk kunt kiezen. In het begin hoeft dat ook niet. Je begint breed bij het beantwoorden van onderstaande vragen. Schrijf alles op. Tijdens het proces blijken bepaalde onderwerpen aantrekkelijk te zijn. Geef daar aan toe. Volg je aandacht en laat dingen die minder belangrijk zijn rusten. Zo kun je straks een ambitie kiezen, op basis van wat echt aansluit op je intentie. Dat geeft zicht én focus op wat je wilt bereiken dit jaar. Enjoy!
1. Begin met een terugblik
Pak de draad uit het verleden op. Kies daarvoor een relevante periode. Het kan een jaar zijn, maar ook meerdere jaren of een paar maanden. Als je twijfelt doe je een jaar. Waar kom je vandaan? Wat is er gebeurd?
2. Beschrijf hoe je situatie nu is
Waar ben je nu? Waar ben je blij mee? Waar krijg je energie van? Waar ben je dankbaar voor? Waar loop je tegenaan? Waar zie je tegenop? Is er iets waar je teleurgesteld of boos over bent?
3. Benoem de levensgebieden waarop je verandering wil
Misschien zijn er meerdere onderwerpen waar je iets mee wilt. Benoem voor elk onderwerp op welk levensgebied het zich afspeelt. Denk aan je relaties, levensstijl, vrienden, werk, carrière, gezondheid, geld, familie, kinderen, wonen enz.
4. Maak een analyse
Maak een analyse van de onderwerpen die je hebt beschreven. Zijn er problemen die met elkaar samenhangen? Is er een overkoepelend thema? Welke zaken hebben prioriteit?
5. Visualiseer de toekomst
Hoe zie jij je ideale toekomst voor je? Beschrijf wat je graag wilt bereiken. Hoe ziet die situatie er concreet uit? Waar ben je? Wat doe je? Wie zijn erbij? Wat zeggen de mensen in je omgeving tegen je?
6. Selecteer de belangrijkste uitdaging van dit moment
Laat ook je hart en buik meedoen in het selectieproces. Je kunt later bedenken waarom het precies belangrijk voor je is. Welk onderdeel van het grote plaatje heeft de meeste aantrekkingskracht? Op welk levensgebied wil je vooruitgang boeken? Welk probleem wil je aanpakken?
7. Verhelder waarmee je verder komt
Wat zou een grote stap vooruit betekenen? Wat zou op dit moment helpend zijn? Wat krijg je als je een stuk de goede kant op gaat?
8. Beschrijf hoe het is als je ambitie bewaarheid wordt
Wat zou het voor je betekenen als alles lukt? Hoe wordt je leven anders? Wat merk je daarvan? En je omgeving?
9. Vraag feedback
Ga de dialoog aan met een aantal mensen uit je directe omgeving. Welke response krijg je als je jouw eerste ideeën voorlegt?
10. Kies je ambitie
Als je het nu moet zeggen wat wordt het dan? Als je het nog niet weet neem je even de tijd om het te laten bezinken. Kom er dan op terug en neem een besluit.
BONUS
Maak een jaarplan om je ambitie te verwezenlijken
Nu je een keuze hebt gemaakt kun je focussen. Het helpt om het grote doel in stappen te verdelen. Begin aan het eind en werk terug naar nu. Wat ga je doen? Met welk resultaat?
Tijdens coachingstrajecten krijg ik regelmatig vragen over het uiten van emoties. Moet je nu wel of niet laten blijken dat je boos bent? Je gevoel onderdrukken is niet goed, maar je wil ook niet steeds ruzie maken. En hoe doe je dat met emoties ten opzichte van vrienden? Stel je voor dat je je laat meeslepen door irritatie of angst, dan is het eind toch zoek?
Indringende ervaringen kunnen het innerlijk leven flink in beroering brengen
Je kunt ervoor kiezen je emoties te negeren of te onderdrukken. Stel je voor dat je bang bent op je werk. Wanneer je er niets mee doet en ‘gewoon’ doorgaat, dan blijft dat gevoel toch bedekt aanwezig. De stress die dat oplevert gaat op den duur z’n tol eisen. Het kost zo veel energie dat je uitgeput raakt. Je hebt geen zin meer, raakt overprikkeld, wordt somber of je kan niet goed meer slapen. Je wordt ziek en dat is niet de bedoeling.
Emoties als angst en boosheid hebben een functie, ze helpen je te overleven
Bij acuut gevaar doe je wat goed is zonder erbij na te denken. Je rent weg voor een slang, redt een kind uit het water of gaat de confrontatie met een inbreker aan zonder dat je je hebt voorbereid. Je reageert onbewust, vanuit het instinct. En dat is maar goed ook want als je eerst gaat nadenken over wat je te doen staat heeft die giftige slang al gebeten. Dus in levensbedreigende situaties is het nuttig reflexmatig – vanuit het overlevingsmechanisme – te reageren.
Nare ervaringen laten een emotioneel ‘stempel’ achter in het geheugen
Om je te waarschuwen laat de amygdala, een evolutionair oude structuur in de hersenen, alarmbellen rinkelen in situaties die lijken op eerdere ervaringen. Door die alarmbelletjes voel je een heftige emotie: angst, verdriet, boosheid. Dit gebeurt onbewust, je bent daar zelf niet de baas over.
Het lastige is dat je ondanks de waarschuwing lang niet altijd echt in gevaar bent
Bijvoorbeeld wanneer iemand kritiek op je heeft of je een dierbare collega moet missen. Er is een associatie met een eerdere gebeurtenis. Je ervaart stress en bent niet in staat helder te denken. Pas wanneer in het brein het sein ‘veilig’ is gegeven kun je de situatie goed overzien en nieuwe informatie opnemen.
De kunst is de stap te maken van onbewust naar bewust zodat je weloverwogen keuzes kunt maken
Een emotie is een reactie op een impuls en beweegt ons tot handelen. Wanneer je begrijpt waar je op reageert kun je het gevoel en de gedachten die erop volgen bijsturen. Daardoor kun je ook je eigen gedrag adequaat sturen. Hieronder vind je een aantal kenmerken van belangrijke emoties met daarbij een verhelderende vraag aan jezelf.
Angst is een reactie op naderende dreiging
Je hebt negatieve gedachten over iets dat in de (nabije) toekomst gaat plaatsvinden. Lichamelijk voel je hartkloppingen, gespannen spieren of een kaakklem. Je maakt je klaar voor de naderende dreiging om te beoordelen hoe je moet reageren. Wanneer je dit waarneemt kun je jezelf vragen: Welke dreiging verwacht ik? Waar ben ik bang voor?
Verdriet is een reactie op verlies
Je hebt negatieve gedachten over het verleden. Je bent iets kwijtgeraakt. Je voelt je moe en zwaar. Je moet huilen, kunt je moeilijk concentreren. Je hebt last van verminderde energie. Je hebt een (mini) rouwproces nodig om gevolgen voor het eigen leven te overzien en nieuwe plannen te maken. De vragen die je jezelf in zo’n situatie kunt stellen zijn: Wat ben ik kwijtgeraakt? Waarin ben ik teleurgesteld?
Boosheid is een reactie op aangevallen voelen
De lichamelijke reactie is hetzelfde als bij angst. De adrenaline zorgt ervoor dat je krachtig kunt op treden. De vraag aan jezelf is: Waarin word ik aangevallen?
Er zijn meer emoties bekend. Denk aan walging, schaamte of jaloezie. Ik laat het nu bij deze drie ‘negatieve’ emoties en de volgende twee ‘positieve’ emoties.
Blijheid is een reactie op wat je bereikt hebt
Je voelt je licht en kalm, je hebt geen zorgwekkende gedachten. Je hebt een glimlach op je gezicht. Je hebt meer energie en bent bereid taken op te pakken en doelen na te streven. De vragen die je jezelf kunt stellen als je blij bent: Wat heb ik bereikt? Hoe heb ik gescoord?
Liefde zorgt voor reacties als totale ontspanning
Je voelt een algehele staat van kalmte en bevrediging. Je bent bereid medewerking te verlenen. Er is geen verzet. Misschien is het niet nodig om jezelf verhelderende vragen te stellen als je tevreden bent.
Als mens heb je het vermogen te reflecteren op je eigen denken en voelen
Taal heeft invloed op bewustwording omdat je met taal de evolutionair jongere delen in het brein aanspreekt. Door met jezelf in gesprek te gaan laat je je licht schijnen op iets wat eerst ongrijpbaar was. Je creëert helderheid en overzicht en merkt dat je invloed hebt op jezelf en de situatie. Je laat je niet langer meeslepen door je emotie maar bent zelf de baas.
Oefeningen
Beschouw je emotie als een nuttig signaal. Emoties kunnen je helpen begrijpen wat er aan de hand is. Oefen dagelijks in het voelen van de emotie zonder je erdoor mee te laten slepen. Identificeer je er niet mee. Pak het signaal op en onderzoek wat er gebeurt. Welke dreiging verwacht ik? Waarin ben ik teleurgesteld? Hoe voel ik me aangevallen? Wat heb ik verworven?
Stel jezelf de vraag: Gaat deze emotie over NU of heb ik een associatie met eerdere ervaringen?
Tips
Houd een logboek bij.
Bespreek je bevindingen met iemand.
Mediteer iedere dag een paar minuten. Meditatie heeft een positief effect op zowel het brein als het gevoel als het immuunsysteem. Je verbetert je concentratie, introspectie en zintuiglijke waarneming. Je kunt daardoor beter ‘helder denken’ en dat is goed voor het bewustzijn.
Bronnen Het schilderij met vogels is van Frederiek Nelissen
Ap Dijksterhuis, Het slimme onbewuste. Denken met gevoel Daniel Goleman, Emotionele Intelligentie. Emoties als sleutel tot succes Iacoboni, Marco, Het spiegelende brein. Over inlevingsvermogen, imitatiegedrag en spiegelneuronen Jon Kabat-Zinn, Waar je ook gaat daar ben je. Meditatie in het dagelijks leven Margriet Sitskoorn, Het maakbare brein. Gebruik je hersens en word wie je wilt zijn
Laten we beginnen met het woord persoonlijk. Het gaat over jou. Jouw leven, jouw keuzes en hoe dat invloed heeft op jouw levensloop. Het kan betrekking hebben op je werk, je relaties, je leefstijl, je vrienden, je gezin, noem maar op.
En dan het woord leiderschap. Leiderschap gaat over visie. Je hebt een bepaalde kijk op je leven, een dragend idee dat richting geeft. Dat betekent dat je weet welke waarden bij jou hoog in het vaandel staan. En dat je op basis daarvan keuzes maakt. Je bent je eigen leider.
Als je dat vergelijkt met ‘managen’ dan praat je over ‘dingen regelen’. Je hebt veel bordjes in de lucht te houden, je bent brandjes aan het blussen. Als een regelneef. Je bent de dingen die in het dagelijks leven op je af komen aan het oplossen.
Persoonlijk leiderschap is richting geven aan je leven op basis van wat jij belangrijk vindt.
Hoe is dat bij jou?
Kom jij eraan toe de dingen te doen die je echt wil? Ik hoor veel verhalen van klanten die het te druk hebben. Geen tijd hebben om de dingen met aandacht te doen. Het gevoel hebben geleefd te worden.
Misschien is dat bij jou ook zo. Het leven gaat een beetje aan je voorbij en voor je het weet ben je zoveel jaar verder en vraag je je af of je hier nu voor hebt gekozen of dat het je is overkomen.
De rode draad spinnen
Met persoonlijk leiderschap zie je de toekomst voor je waar je naartoe werkt. Dat geeft richting aan je levensloop. Je spint de rode draad die door de jaren heen zichtbaar wordt.
Je laat je niet leiden door je omgeving. Je laat je niet leiden door je emoties. Je bent zelf de baas. Dat neemt niet weg dat je tegenslag kunt ervaren. Er kunnen altijd onverwachte dingen gebeuren. Sterker nog, er zullen onverwachte en vervelende dingen gebeuren.
Met goed ontwikkelde persoonlijk-leiderschap-kwaliteiten ben je ook in moeilijke situaties in staat om eigen keuzes te maken. Daar gaat het om. Zijn wie je bent en doen wat daar bij hoort. Altijd in ontwikkeling, altijd op je eigen spoor. Zelf de regie pakken en invloed uitoefenen op de rest van je leven.
Theory U beschrijft het proces van vernieuwing en transformatie voor mensen en organisaties. Het biedt zowel theoretische diepgang als praktische instrumenten en oefeningen om te leren en te creëren vanuit de toekomst, terwijl het ontstaat. Dit gaat gepaard met persoonlijke inzichten die direct worden ingezet voor het gemeenschappelijke doel.
In het baanbrekende boek Theory U – Learning fromthefuture as itEmerges nodigt Otto Scharmer, Senior Lecturer aan het MIT, ons uit om op een nieuwe manier te kijken naar onszelf, de maatschappij en ons economisch systeem. Hij beschrijft hoe je kunt leren van de toekomst die zich aandient.
Theory U wordt ingezet bij (complexe) vraagstukken waarbij duurzame vernieuwing, innovatie of transformatie nodig is omdat het oude niet meer werkt. De wereldwijd beproefde* benadering gaat over een nieuw soort leiderschap. Niet alleen voor leidinggevenden, managers en directies, maar voor iedereen die zelf invloed wil uitoefenen op de wereld waarin hij leeft.
Theory U wordt steeds meer methodisch ingezet. De tools en oefeningen zijn niet ‘voorgeschreven’. Professionele coaches en trainers kunnen eigen materiaal gebruiken, afhankelijk van de doelgroep en de intentie waarmee gewerkt wordt. Essentiële elementen die geoefend worden zijn: diep luisteren, de dialoog, het interview, mindfulness, vormgeven en feedback verzamelen.
Het U-proces In het U-proces doorloop je een aantal fases waarin je in verbinding met een persoonlijk vraagstuk én je omgeving het nieuwe laat ontstaan. Je onderzoekt wat de bedoeling is, laat los wat daar niet aan bijdraagt, durft het ook een tijdje niet te weten en creëert (samen met anderen) de best mogelijke toekomst. Daarmee lever je een bijdrage aan cultuurverandering van binnenuit.
De kunst is het leren herkennen van de innerlijke stemmen die belemmerd werken om te doen wat je écht wilt. En waar de wereld jou in nodig heeft. Kernvragen zijn: Wie ben ik? Wat is mijn werk?
Fases in de U In elk transformerend en creatief proces is een aantal fases te herkennen. De grote lijn laat het proces zien van loslaten, aanwezig zijn, en op laten komen. In zeven stappen ziet dat er als volgt uit:
Initiëren Elk U-proces begint met een intentie. Er is een vraag of probleem dat om transformatie vraagt. Dan wordt het (gezamenlijk) initiatief genomen om er wat aan te doen, zonder van tevoren precies te weten wat de uitkomst zal zijn. Daar is vertrouwen voor nodig.
Waarnemen Dan komt de fase waarin je met een open blik waarneemt wat er in de huidige situatie is. Je bent nieuwsgierig, vertraagt en stelt je oordeel uit waardoor je anders kijkt en meer ziet en hoort. Je gaat jezelf zien als onderdeel van het systeem waarin je je bevindt.
Invoelen Door diep luisteren met een open hart ben je in staat je te verbinden. Niet alleen met anderen, maar ook met wat er bij jezelf onder de waterlijn gebeurt. In deze fase laat je het innerlijk weten opkomen. Je krijgt als het ware een vermoeden van wat de toekomst jou in je leven en werk te bieden heeft.
Presencing Onderweg naar het laagste punt in de U laat je gaan wat niet meer werkt om je intentie vorm te kunnen geven. Daar heb je moed voor nodig, want je weet nog niet wat ervoor in de plaats komt. Je bent aanwezig in het hier en nu. Je probeert vanuit authenticiteit open te staan voor de toekomst die zich aandient, gebruik makend van je intuïtie.
Uitkristalliseren Nu laat je opkomen wat er allemaal mogelijk is om het nieuwe te kunnen creëren. Je genereert ideeën terwijl je verbonden blijft met wat de bedoeling is. In dialoog met jezelf en anderen kun je voortborduren en steeds meer richting geven. Je bent geïnspireerd en ziet kansen om straks over te gaan op actie.
Prototyperen In de fase van het uitproberen is het ‘leren door te doen’. Samen met anderen test je zo snel mogelijk met een ruwe versie of je idee werkt. Je acties zijn gericht op het genereren van feedback waarmee je direct verbeteringen kunt aanbrengen.
Doorontwikkelen In de laatste fase houd je de ontwikkeling gaande. Samen met een team blijf je afstemmen op wat de bedoeling is en je houdt contact met belangrijke mensen uit de omgeving. Je wilt leren en blijft verbeteren. Als je voldoende hebt getest en ontwikkeld maak je het initiatief groter.
Tot slot De enige manier om erachter te komen wat Theory U voor jou en je organisatie kan betekenen is ermee aan de slag te gaan.
Bronnen Otto Scharmer: www.ottoscharmer.com Presencing Institute: https://www.presencing.com Massachusetts Institute of Technology (MIT), een van de meest prestigieuze technische universiteiten ter wereld. Gevestigd in Cambridge met zo’n 10.000 studenten: http://web.mit.edu/
Boek in de Nederlandse vertaling: Theorie U. Leiden vanuit de toekomst die zich aandient. Otto Scharmer, 2010 Uitgeverij Christofoor, Zeist
Agenda 2023
Work in progress. Er gaan live events komen. Houd de site en de socials in de gaten 😀
